Poziom cukru i jego badanie wykorzystuje się w diagnostyce cukrzycy i insulinooporności. Jest to podstawowe badanie, dzięki któremu można określać poziom nieprawidłowości działania insuliny. Poziom cukru we krwi sprawdza się najczęściej wykonując badanie krwi, na które trzeba przyjść na czczo – jest to badanie z krwi. Drugim badaniem to przeprowadzenie OGTT, czyli test tolerancji glukozy. OGGT jest to natomiast badanie doustne, inaczej nazywane badaniem krzywej cukrowej i odbywa się również na czczo – mierzy się cukier, a po 120 minutach po wypiciu 75 g glukozy pomiar powtarza się. Badania mają za zadanie określić stężenie glukozy na czczo i określenie czy występują nieprawidłowości z tolerancją i wchłanianiem cukru przez komórki organizmu.
Poziom cukru we krwi
Poziom glukozy we kwi na czczo kształtują się:
| prawidłowy poziom glukozy | 70 – 99 mg/dL (3.9 – 5.5 mmol/L) |
| nieprawidłowy poziom (stan przedcukrzycowy, insulinooporność) | 100 – 125 mg/dL (5.6 – 6.9 mmol/L) |
| cukrzyca | > 125 mg/dL (> 7.0 mmol/L) |
Badanie powinno być wykonane na czczo, ok. 8 – 9 godzin po ostatnim posiłku, aby wykluczyć wpływ posiłku na wynik.
Ważne jest, aby badanie wykonywać raz do roku czas jako element rutynowych badań laboratoryjnych, szczególnie jeżeli znajdujemy się w grupie osób obarczonych ryzykiem cukrzycy lub jeżeli mamy nadwagę. Warto również skontrolować cukier gdy zaczynasz zauważać u siebie objawy hipoglikemii lub hiperglikemii. Każdy z tych stanów wiąże się z problemami, z którymi lepiej rozprawić się na początku ich powstania. Jeżeli więc pojawiły się objawy takie jak: częste oddawanie moczu, nadmierne pragnienie, spadek masy ciała, postępujące zmęczenie, zrób badanie stężenia glukozy. Jeżeli jesteś w ciąży lekarz przepiszę Ci badania kontrolne, aby wykluczyć cukrzyce ciążową.
Kontrolę stężenia cukru można również wykonywać w domu przy pomocy glukometru, wynik uzyskamy już po kilku sekundach. Jeżeli jesteś osobą chorą na cukrzyce i jesteś leczony wstrzyknięciami insuliny powinieneś badać poziom glikemii kilka razy dziennie, w celu monitorowania poziomu cukru.
Poziom cukru – krzywa cukrowa
Badanie OGGT – bo tak właśnie nazywa się badanie krzywej cukrowej, służy określeniu czy badany jest w stanie prawidłowego stężenia cukru we krwi. Wynik daje odpowiedź czy ma insulinooporność (stan przedcukrzycowy) czy już jest chory na cukrzycę. Badanie polega na wypiciu 75 g czystej glukozy zaraz po określeniu poziomu cukru we krwi, a następnie powtórzeniu badania po 120 minutach. Badany w tym czasie nie powinien wykonywać żadnych czynności, które mogłyby mieć wpływ na wynik. Normy na czczo są takie same jak wtedy gdy badamy poziom cukru z krwi, czyli 70 – 99 mg /dL. W badaniu doustnym testu tolerancji glukozy (OGGT) ważniejsze są wyniki po 120 minucie:
| wynik prawidłowy | < 140 mg/dL |
| nieprawidłowa tolerancja glukozy | 140 – 199 mg/dL |
| cukrzyca | > 200 mg/dL |
Na podstawie krzywej cukrowej można rozpoznać nie tylko cukrzycę ale stan przedcukrzycowy (insulinooporność). Jeżeli po 2 godzinach po obciążeniu glukozą wyniki jest mniejsze niż 140 mg/dL to wynik prawidłowy. Upośledzenie tolerancji glukozy to wyniki pomiędzy 140-199 mg/dL, wynik powyżej 200 mg/dL to stan wiążący się z cukrzycą. Wynik należy zawsze skonsultować z lekarzem specjalistą.
Ciąża
Wysokość poziomu cukru we krwi jest również ważne u kobiet będących w ciąży. Cukrzyca ciążowa jest charakterystyczna dla 2 trymetru ciąży, między 24 a 26 tygodniem ciąży lekarz zleca wykonanie testu obciążenia glukozą. W tym przypadku jest to badanie trzystopniowe. Bada się cukier na czczo, po 60 minutach i po 120 minutach. Normy cukry w przypadku badania są bardziej restrykcyjne niż w przypadku podstawowego OGGT.
| wynik prawidłowy | 92 – 125 mg/dL (5.1 – 6.9 mmol/l) |
| wynik prawidłowy po 60 min. | > 180 mg/dL (10.0 mmol/l) |
| wynik prawidłowy po 120 min. | > 153 mg/dL (8.5 – 11.0 mmol/l) |
Zbyt niski poziom cukru u kobiet w ciąży może być skutkiem wielu schorzeń i problemów: niedoczynność tarczycy, choroby wątroby, nadużywanie alkoholu, stresu, czy nawet zatrucia pokarmowego, któremu towarzyszą biegunki i wymioty.
Zaburzenie to występuję u ok. 10 – 15% kobiet w ciąży. Zazwyczaj do unormowania glikemii wystarczy odpowiednia dieta i zadbanie o minerały w spożywanych posiłkach. Główną przyczyną jest insulinooporność powstała na skutek działania hormonów, które są odpowiedzialne za utrzymywanie ciąży, zmniejszają wrażliwość komórek na insulinę. Cukrzyca w czasie ciąży daje większe szansę na rozwój cukrzycy typu II w ciągu 10 – 15 lat po porodzie.
Cukrzyca
Poziom cukru – normy różnią się w zależności czy diagnozujemy cukrzycę typu I lub II, cukrzyce ciążową czy insulinooporność. Badania poziomu glukozy we krwi jest ważnym elementem leczenia cukrzycy, zapobiega rozwojowi groźnych powikłań cukrzycowych. Przy cukrzycy jest to nawet nieodłączny element leczenia.
Cukrzycę typu I lekarz podejrzewa u pacjenta jeżeli osoba ma duże pragnienie, najczęściej nieustające, wstaje często w nocy oddać mocz lub żeby się napić, chudnie bez wyraźniej przyczyny i jeżeli osoba jest apatyczna, senna i ciągle zmęczona.
W przypadku cukrzycy typu II najważniejszym objawem jest nadwaga i otyłość, zmęczenie, senność. W przypadku występowania tych objawów lekarz zleca badanie OGGT mające określić stopień oporności komórek na insulinę i badanie poziomu cukru. Poziomy cukru we krwi dla osób chorych na cukrzycę jest ustalany indywidualnie przez lekarza. Wynika to z większej liczby czynników około chorobowych.
Insulinooporność
Jeżeli badanie OGGT i badanie krwi potwierdziły zwiększony poziom cukru i występowanie nietolerancji glukozy najlepszym sposobem leczenia jest zmiana trybu życia na bardziej aktywny. Zmiana diety, stosowanie produktów o niskim indeksie glikemicznym lub nawet znaczne zmniejszenie liczby węglowodanów.
To właśnie węglowodany odpowiadają za większy poziom cukru w krwi po posiłku. A co za tym idzie trzustka produkuje więcej insuliny, której zadaniem jest wtłoczenie cukru do komórek. Od niedawna modne coraz bardziej stają się diety nisko węglowodanowe lub nawet eliminujące węglowodany (dieta ketogeniczna, dieta paleo). Każda dieta powinna być jednak dostosowana do indywidualnej osoby i skonsultowana z dietetykiem.
Obraz RitaE z Pixabay
Photo by mali maeder from Pexels