Stłuszczenie wątroby jest chorobą wątroby, która charakteryzuje się zwiększaniem zawartości tłuszczu w tkankach wątrobowych. Posiadanie niewielkiej ilości tłuszczu w wątrobie jest normalne, ale zbyt duże może stać się problemem zdrowotnym. Najczęściej występują dwie główne przyczyny tego schorzenia: niehigieniczny tryb życia (np. nadużywanie używek, głównie alkoholu) – prowadzi do AFLD – alkoholowego stłuszczenia wątroby; druga to zła dieta i zaburzenia metaboliczne (otyłość, nadwaga). W artykule zajmiemy się głównie formą NAFLD – niealkoholowym stłuszczeniem wątroby, która często występuje w krajach rozwiniętych, w którym nie ma problemu z dostępem do żywności. Rosnąca częstotliwość występowanie tego schorzenia skorelowana jest z rosnącą pandemia otyłości, insulinooporności i cukrzycy typu 2. Jak odwrócić stłuszczenie wątroby? Zastanówmy się i przeczytajmy.
Przyczyna stłuszczenia wątroby
Jak odwrócić stłuszczenie wątroby? Najpierw trzeba poznać przyczyny tego schorzenia. Zatłuszczenie wątroby powstaje najczęściej, gdy organizm przetwarza zbyt dużo tłuszczu lub nie metabolizuje go wydajnie. Nadmiar tłuszczu jest magazynowany w okolicach brzucha i właśnie w komórkach wątroby – powodując stłuszczenie, które nieleczone prowadzi do marskości i nawet do nowotworu. Odkładanie się tłuszczu w wątrobie i jej okolicach może być spowodowane różnymi czynnikami. Nagromadzenie tłuszczu w wątrobie jest pierwszym etapem choroby wątroby. Osoby, które nie piją alkoholu problem najczęściej powstaje poprzez jeden lub kilka następujących czynników:
- otyłość i nadwaga,
- wysoki poziom cukru we krwi,
- insulinooporność,
- cukrzyca typu 2,
- wysoki poziom tłuszczów w organizmie – głównie trójglicerydów we krwi.
Do mniej znanych i rozpoznawalnych przyczyn stłuszczenia wątroby należą:
- bardzo szybka utrata wagi,
- zapalenie wątroby typu C i skutki uboczne,
- niektóre rodzaje leków, w tym kwas walproinowy,
- ciąża.
Typowym pacjentem z problemami z wątrobą (stłuszczenie) jest najczęściej mężczyzna z otyłością brzuszną, zespołem metabolicznym, insulinoopornością i/lub cukrzycą typu 2. Kobiety też chorują, ale rzadziej, może u nich wystąpić zespół policystycznych jajników.
Jakie są czynniki ryzyka przy stłuszczeniu wątroby?
Picie dużej ilości alkoholu sprzyja stłuszczeniu wątroby. Podwyższone ryzyko istnieje również gdy: masz insulinooporność, cukrzycę, zespół policystycznych jajników, zapalenie wątroby typu C, jesteś otyły, przyjmujesz niektóre leki. Istnieje też związek genetyczny, jeżeli w rodzinie istnieje stłuszczenie wątroby jest bardziej prawdopodobne, że rozwinie się też u ciebie.
Jak odwrócić stłuszczenie wątroby – diagnoza
Diagnoza stłuszczenia wątroby polega na rozmowie, na której prowadzący lekarz sprawdzi twoją historię zdrowia, przeprowadzi badania fizycznej i zleci więcej testów i badań. Jeżeli lekarz podejrzewa u ciebie stłuszczenie wątroby najprawdopodobniej zapyta się o:
- ostatnie zmiany w twoim zdrowiu, czy zauważyłeś jakieś zmiany,
- spożycie alkoholu i innych używek,
- nawyki związane z jedzeniem – głównie o dietę i ilość spożywanych pokarmów,
- wszystkie schorzenia na które chorujesz,
- historię chorób w rodzinie, w tym chorób związanych z wątrobą,
- leki.
Jeżeli doświadczasz bólu w górnej części brzucha, zmęczenie lub cierpisz na utratę apetytu warto poinformować lekarza o tym. Aby sprawdzić stan zapalny wątroby, lekarz może dotykać brzucha lub górnej jego części. Jeżeli twoja wątroba jest powiększona będzie to czuł. Istnieje oczywiście możliwość że wątroba jest w stanie zapalnym bez powiększenia, wtedy w celach walidacji możesz zostać skierowany na dodatkowe badania, najczęściej jest to usg i badanie krwi.
Bardzo często stłuszczenie wątroby jest diagnozowane na podstawie wyników badania krwi i podwyższonych poziomach enzymów wątrobowych. Najczęściej wykonuje się test ALT – aminotransferazy alaniniowej i AST – aminotransferazy asparaginianowej. Obydwa enzymy wykorzystuje się w diagnostyce stanu i chorób wątroby. Poziomy AST wraz z ALT są czułym wskaźnikiem uszkodzenia komórek wątroby. Testy te lekarz może zalecić, jeśli występują oznaki i objawy choroby wątroby, ale mogą również być wykonywane w trakcie standardowej kontroli lekarskiej. Podwyższone poziomy enzymów wątrobowych są oznaką zapalenia wątroby. NAFLD jest jedną z potencjalnych przyczyn zapalenia wątroby. Jeżeli enzymy wątrobowe są podniesione lekarz zleca często badania usg w celu dodatkowego zidentyfikowania przyczyn zapalenia.
Istnieje jeszcze jedna metoda badania, rzadziej używana ale również możliwa. Jest nią biopsja wątroby. Jest używana za najlepszy sposób określenia wielkości problemu z wątrobą. Podczas takiej biopsji lekarze za pomocą igły pobiera fragment tkanki do zbadania. Najczęściej podane jest również miejscowo znieczulenie, aby zmniejszyć ból wkłucia.
Objawy
W bardzo wielu przypadkach stłuszczenie wątroby nie powoduje żadnych widocznych i zauważalnych objawów. To jest właśnie problem. Nic nie wiemy, że coś złego dzieje się z naszym organizmem dopóki nie widzimy objawów i kiedy może być już za późno. Może się zdarzyć zmęczenie i odczuwanie bólu w górnej części brzucha – ale te symptomy można łatwo pomylić z innymi dolegliwościami. Nie leczone stłuszczenie wątroby w dłuższym okresie powoduje powikłania – tzw. blizny na wątrobie. Blizny na wątrobie prowadzą do zwłóknienia wątroby, które prowadzi do marskości. Marskość wątroby może powodować objawy:
- ból brzucha,
- zmęczenie i osłabienie,
- krwawienie z nosa,
- obrzęk nóg,
- swędzenie skóry,
- żółcenie skóry,
- powiększenie piersi u mężczyzn,
- obrzęk brzucha.
Marskość wątroby to stan zagrażający życiu. Nie wolno ignorować żadnych objawów związanych z wątrobą. Niezwłocznie należy skontaktować się z lekarzem przy najmniejszych podejrzeniach.
Jak odwrócić stłuszczenie wątroby?
Choroba stłuszczeniowa wątroby nie jest groźną chorobą na wstępnych etapach. Można ją całkowicie wyleczyć. Jednak gdy nie zainteresujemy się leczeniem i zapobieganiem to w przypadku zaniedbań i niepodjęcia odpowiedniego leczenia, stłuszczenie wątroby prowadzi do groźnych powikłań, w tym do rozwoju zapalenia wątroby, marskości tego narządu a nawet do nowotworu. W przypadku występowania stłuszczenia w odpowiedzi na podstawową chorobę np. cukrzycę, leczenie polega na leczeniu choroby podstawowej. Drugim podstawowym krokiem jest zmiana stylu życia, a przede wszystkim zmiana diety i przyzwyczajeń. Jeżeli zdiagnozowano u Ciebie stłuszczenie wątroby, powinieneś przejść natychmiast na dietę, prowadzić aktywny tryb życia, a następnie zacząć zwracać szczególną uwagę na spożywane pokarmy. Dzięki temu wprowadzając te zmiany można prędzej czy później cofnąć rozwój schorzenia.
Aby zapobiegać stłuszczeniu wątroby warto dbać o ruch i aktywność fizyczną, zadbać o wagę poprzez spożywanie posiłków w zbilansowanej i ustalonej przez dietetyka diecie.
W wielu przypadkach zmiana diety i stylu życia jest wystarczająca do odwrócenia stłuszczenia wątroby. Lekarz może zlecić: stanowczą zmianę diety, zmniejszenie masy ciała, unikanie słodkich napojów i alkoholu, wykluczenie owoców z diety do momentu poprawy sytuacji. W zaawansowanych problemach leczenie kończy się najczęściej przeszczepem wątroby.
Zalecenia domowe
Jak wspomniano pierwszą linią obrony przed schorzeniem jak i jego leczeniem jest zmiany stylu życia. W zależności od aktualnego stanu wątroby pomocne mogą być:
- ćwiczenia codzienne przez około 30 minut,
- dieta zbilansowana i bogata w składniki odżywcze,
- spożywanie pokarmów o niskim indeksie glikemicznym,
- spożywanie pokarmów z mała kalorycznością i mała ilością tłuszczów trans,
- schudnięcie,
- suplementacji witamin,
- suplementacja choliny.
Pamiętaj, aby każdą suplementację skonsultować z lekarzem prowadzącym. Niektóre suplementy lub zioła mogą dodatkowo obciążać pracę wątroby.
Jak odwrócić stłuszczenie wątroby – dieta
Jeżeli masz stłuszczenie wątroby lekarz zapewne zaleci zmianę diety i dostosowania jej do twojej osoby. Ma to na celu odciążenie wątroby, aby w tym czasie mogła się zregenerować i naprawić. Dieta powinna być dostosowania do każdej osoby, ale powinna być bogata w produkty roślinne, warzywa przede wszystkim. Ograniczone powinny być owoce, ponieważ zawarta w nich fruktoza, aby była strawiona przez organizm musi być przetworzona przez wątrobę – a tu chcemy jej pomóc. Rośliny strączkowe i produkty pełnoziarniste powinny zostać również dodane do posiłków. Natomiast powinniśmy ograniczyć spożywanie rafinowanych węglowodanów takich jak słodycze, ryż, biały chleb. Unikać należy tłuszczy trans, które znajdują się obecnie w każdy przetworzonych przekąskach. Celem diety jest dostarczenie niezbędnych składników odżywczych, ale również zmniejszenie wagi ciała, stąd niezbędne może być ograniczenie ilości spożywanych kalorii. Należy również pamiętać, aby wybierać takie składniki, które mają jak najniższy indeks glikemiczny.
Podsumowanie
W większości przypadków stłuszczenie wątroby można odwrócić poprzez znaczą zmianę tryby i stylu życia. Zmiany te zapobiegają uszkodzeniom trwałym wątroby i jej bliznowaceniu, które prowadzi do marskości. Stan zapalny, uszkodzenie wątroby i potencjalne nieodwracalne blizny prowadzą nawet do nowotworu. Wątrobę mamy jedną i mimo, że istnieje przekonanie, że wątroba to organ samoregenerujący się to w tym przypadku trzeba mu pomóc poprzez zmianę diety i ilości spożywanego pokarmu. Powikłania wątroby mogą być śmiertelne i ostatnią deską ratunku może zostać przeszczep. Ale czy warto? Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza i prowadzenie ogólnego zdrowego stylu życia.
Obraz Natasha Spenser z Pixabay
Obraz dsandzhiev z Pixabay